ตำนานสุริยปราคาจีน

8 เมษายนนี้ ตรงกับวันสุริยุปราคา (日食) เป็นปรากฏการณ์ที่ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และโลกเรียงกันเป็นแนวเดียวตามลำดับ ซึ่งในปีนี้เป็นปีที่เกิดสุริยุปราคาแบบเต็มดวงด้วย

ชาวบ้านในสมัยก่อนเชื่อว่าเป็นเพราะสุนัขกินดวงอาทิตย์เข้าไป จึงต้องตีฆ้องร้องป่าวให้มันตกใจจนคายดวงอาทิตย์ออกมา ด้วยเหตุนี้จึงเรียกสุริยุปราคาว่า 天狗食日 หรือ “สุนัขฟ้ากินดวงอาทิตย์”

ตำนาน 天狗食日
ที่มาที่ไปของการเรียกสุริยุปราคาว่า 天狗食日 มีอยู่ว่าในสมัยโบราณ มีชายหนุ่มคนหนึ่งชื่อ มู่เหลียน (目连) เป็นคนจิตใจดี เคร่งครัดในพระพุทธศาสนา ต่างจากมารดาของตนที่จิตใจหยาบช้า มีอยู่ครั้งหนึ่งแม่ของมู่เหลียนทำหมั่นโถวไส้เนื้อสุนัขขึ้นมา 360 ลูกเพื่อต้องการกลั่นแกล้งเหล่าพระภิกษุซึ่งถือศีลกินเจ มู่เหลียนรู้ดังนั้นเลยพยายามโน้มน้าวใจแต่ก็ไม่เป็นผล จึงรีบไปแจ้งให้เจ้าอาวาสทราบ เจ้าอาวาสจึงทำหมั่นโถวไส้เจขึ้นมา 360 ชิ้นเท่ากัน และให้พระภิกษุทุกรูปซ่อนไว้ในแขนเสื้อของตน เมื่อถึงตอนที่แม่ของมู่เหลียนถวายหมั่นโถว ก็สลับเอาหมั่นโถวไส้เจออกมาฉันแทน
ครั้นเง็กเซียนฮ่องเต้รู้เรื่องนี้เข้า ก็โกรธแม่ของมู่เหลียนอย่างมาก จึงลงโทษให้ไปเป็นสุนัขชั่วร้ายเฝ้านรกขุมที่ 18 แต่นางก็กลับรวบรวมวิญญาณชั่วร้ายและแหกนรกขึ้นมาหวังที่จะแก้แค้นเง็กเซียนฮ่องเต้ ทว่ากลับไม่พบตัว เมื่อเป็นเช่นนั้นนางจึงอาละวาดด้วยการกินดวงอาทิตย์และดวงจันทร์เข้าไปเพื่อทำให้โลกไม่มีแสงสว่าง แต่สุนัขชั่วร้ายนั้นกลับกลัวเสียงฆ้องและพลุประทัด ทันทีที่ได้ยินก็ตกใจจนคายดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์ออกมา ด้วยเหตุนี้ทุกครั้งที่เกิดสุริยุปราคาหรือจันทรุปราคา ชาวบ้านจะหยิบฆ้องมาตี จุดพลุและประทัดให้ดัง เพื่อขับไล่ให้สุนัขกินดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์เข้าไป

ความเชื่อต่อสุริยปราคาและจันทรุปราคาของชาวจีน

สำหรับการเกิดสุริยุปราคาและจันทรุปราคาในสมัยโบราณถือเป็นปรากฏการณ์ลี้ลับและน่าสะพรึงกลัวอย่างยิ่ง โดยเชื่อว่าเกี่ยวข้องกับบัลลังก์จักรพรรดิ ชะตาแผ่นดินและชีวิตของประชาชน หากเกิดสุริยุปราคาหรือจันทรุปราคาผู้คนจะเก็บตัวอยู่ในบ้าน และตีฆ้องตีกลองให้เกิดเสียงดังเพื่อขับไล่สิ่งอัปมงคลออกจากพระอาทิตย์และพระจันทร์ ในปีนี้เราก็สามารถจุดพลุหรือประทัดให้เกิดเสียงดังเพื่อขับไล่สิ่งชั่วร้ายได้เช่นเดียวกัน

จุดที่สามารถสังเกตได้

เกิดสุริยุปราคาเต็มดวงที่ดวงจันทร์มีขนาดปรากฏใหญ่กว่าดวงอาทิตย์จนสามารถบดบังดวงอาทิตย์ได้มิดหมดทั้งดวง สังเกตเห็นได้ เริ่มในมหาสมุทรแปซิฟิก แล้วผ่านประเทศเม็กซิโก สหรัฐอเมริกา แคนาดา และตอนเหนือของมหาสมุทรแอตแลนติก
จุดที่เห็นสุริยุปราคาเต็มดวงนานที่สุดอยู่ในทะเล เกิดขึ้นเวลา หลายรัฐของสหรัฐอเมริกาอยู่ในแนวคราสเต็มดวง แต่ในประเทศไทยไม่สามารถเห็นได้

อ้างอิง
พจนานุกรมภาษาจีนแต้จิ๋ว (mogher.com)
สมาคมดาราศาสตร์ไทย
https://m.thepaper.cn/newsDetail_forward_22790480
https://baijiahao.baidu.com/s?id=1580027456263539822&wfr=spider&for=pc